آنالیز SWOT چیست و چگونه میتواند کسب و کار شما را متحول کند؟
تا بحال برایتان پیش آمده که خیلی برنامهریزی و تلاش کنید ولی در نهایت نتیجه‌ای که می‌خواهید را به دست نیاورید؟ اگر چنین تجربه‌ای دارید، چاره کار شما تحلیل سوات (آنالیز SWOT) است.
در این مقاله روش تجزیه و تحلیل SWOT را به همراه جدول SWOT برایتان باز کرده‌ایم.
دارا بودن درک درستی از مدل سوات میتواند دید شما را نسبت به جوانبی از کسب‌و‌کارتان باز کند که شاید خودتان هم از آن خبری نداشته باشید! در انتهای مقاله، برای اینکه مفهوم سوات را بصورت عملی مشاهده کنید، دو نمونه کاربردی از این تحلیل را پیش پای‌تان گذاشته‌ایم.
آنالیز سوات یا تحلیل SWOT
مخفف چهار کلمه قوت ها (Strength)، ضعف ها (Weakness)، فرصت ها (Opportunity) و تهدید ها (Threat) میباشد که برای اولین بار در سال ۱۹۵۰ توسط دو دانش آموخته ی دانشگاه هاروارد مطرح شده است. این آنالیز یک جدول چهارخانه به شکل زیر است که در هر خانه آن یکی از موارد یاد شده لیست میشوند اصطلاحاً به آن جدول SWOT یا ماتریس SWOT می گوییم.
با چشمان باز اگر بخواهیم قدم برداریم، حتما باید نگاهی بیندازیم اول به خودمان و وضعیتی که در آن هستیم (ضعف‌ها و قدرت‌هایمان) و سپس فرصتها و تهدیداتی را که رو به رویمان است، بررسی کنیم و این یعنی تحلیل SWOT:
Strengths: نقاط قوت
Weaknesses: نقاط ضعف
Opportunities: فرصتها
Threats: تهدیدها
تحلیل SWOT قبل از ورود به هر بازار و به طور کلی هر زمانی که می‌خواهیم بازخورد فعالیت‌های بازاریابی و تبلیغات مان را افزایش دهیم بسیار واجب است.
در این روش، همه‌ی اِلِمان‌های داخلی و خارجی شرکت بررسی میشود و با کشف نقاط ضعف، قوت، فرصتها و تهدیدها، شرکت شما آمادگی بیشتری در برابر پیش آمدهای آتی بازار پیدا میکند.
روش تجزیه و تحلیل جدول SWOT , مدل تحلیلی مختصر و مفیدی دارد که به شکل نظام یافته هر یک از عوامل قوت و ضعف و فرصت ها و تهدید ها را شناسایی میکند و استراتژی های متناسب به موقعیت کنونی حرفه مورد بررسی را منعکس می کند.
مدل SWOT در حالت معمولی متشکل از یک جدول مختصاتی دو بعدی میباشد که هر یک از چهار نواحی آن نشان دهنده یک دسته استراتژی است.
ماتریس Swot ابزار استراتژیکی نسبتاً ساده‌ای است که برای سنجش صلاحیت‌ها و شناسایی فرصت‌های یک سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ماتریس swot چیست؟
SWOT مخفف چهار کلمه strengths، weaknesses، opportunities و threats به معنی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها است که با استفاده از این چهار مولفه علاوه بر ارزیابی عملکرد فعلی سازمان، می‌توانید به طور هوشمندانه‌ای بهترین بهره را از فرصت‌های پیش رو برده، تاثیر ضعف‌ها را به حداقل برسانید و از خود در برابر تهدیدات مراقبت کنید.
ماتریس SWOT را می‌توان به نوعی یک مربع در نظر بگیرید که هر ضلع آن یکی از عناصر ذکر شده را در بر می‌گیرد.
درواقع می‌توان گفت ماتریس SWOT یا یه عبارت دیگر تحلیل SWOT، یک روش برنامه ریزی استراتژیک میباشد که برای ارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای مربوط به یک پروژه یا یک فعالیت تجاری استفاده میشود.
بسیاری از کارشناسان و صاحبان مشاغل بر این باور هستند که، بکارگیری ماتریس SWOT را می‌توان به عنوان یک دستورالعمل فوق العاده جهت موفقیت در بازار رقابتی امروز به شمار آورد.
بنابراین شرکت‌ها برای دستیابی به اهداف مالی و عملیاتی تعیین شده و همچنین ایجاد استراتژی‌هایی جهت تحقق این اهداف، تجزیه و تحلیل جدول SWOT را به عنوان بخشی مهم در روند کلی برنامهریزی سازمانی‌شان در نظر می‌گیرند.
بسیاری از شاخه‌های دانش، کلیدواژه‌هایی دارند که تصور آن دانش‌ها، بدون آن واژه‌ها امکان‌پذیر نیست.
به عنوان مثال، اگر عرضه و تقاضا را از اقتصاد بگیریم، با وجود پیکر فربهِ این دانش، چیزِ چندانی از آن باقی نخواهد ماند.
تحلیل SWOT یا جدول SWOT از مشهورترین ابزارهای تحلیل استراتژیک میباشد و برخی از آن به عنوان سنگ‌بنای اصلی تحلیل استراتژیک یاد میکنند. این تکنیک که به عنوان تحلیل سوات یا اس دبلیو او تی نیز گفته میشود نمایانگر فرصتها، تهدیدها، نقاط ضعف و نقاط قوت سازمان میباشد. اگر بخواهید در کسب‌وکار خود موفق باشید و از رقبا جلو بزنید، یکی از ابزارهایی که در تحلیل کسب‌وکار باید استفاده کرد همین ماتریس SWOT است!
این ابزار گرچه در نهایت به شکل یک ماتریس ساده نمایش داده میشود و خط مشی سازمان را مشخص میکند اما برای تنظیم هرچه بهتر، در دل خود اصول و قواعد بسیاری دارد.
در حقیقت شاید هر کسی بتواند طی آموزشی کوتاه و چند دقیقه‌ای از تحلیل SWOT، روش تنظیم آن را یاد بگیرد و آن را اجرایی کند اما تا وقتی که تفکر استراتژیک و مدیریت استراتژیک سرلوحه این کار نباشد، احتمالا کیفیت خروجی چندان کارساز نخواهد بود و در طولانی مدت نیز این مورد خود را نشان خواهد داد.
در نتیجه در این مطلب تحلیل SWOT را از صفر تا صد یاد خواهید گرفت.
موضوع این تحلیل را با مقدمه‌ای از مدیریت استراتژیک آغاز میکنیم و سپس به بیان چگونگی ترسیم آن میپردازیم و با چند مثال آموخته‌ها را تقویت خواهیم کرد.
با ما همراه باشید.
تحلیل سوات «SWOT Analysis» یکی از استراتژی های بازاریابی و مدیریتی میباشد، که به کسب و کارها کمک می کند، تا با شناخت نقاط ضعف و قوت خود، همچنین شناخت فرصت ها و تهدیدهای موجود، راهکارهای هوشمندانه ای برای رسیدن به موفقیت اتخاذ کنید.
سوات که به انگلیسی SWOT نوشته می شود، در واقع هر حرفش اختصار یافته یک کلمه میباشد.
حرف S به کلمه Strength اشاره دارد، که به معنای قوت میباشد. W حرف اول کلمه Weakness به معنای ضعف میباشد.
حرف O از کلمه Opportunity گرفته شده که به معنای فرصت میباشد و T اشاره به Threat دارد، که معنای تهدید است.
با استفاده از این ابزار، شناسایی شرایط محیطی و توانایی های درونی یک سازمان بسیار ساده است. یافتن راهکارهای مناسب برای بهره بردن از فرصت ها و همچنین مقابله با انواع تهدید های موجود، می تواند سازمان ها را از ورشکستگی به میدان رقابت برگرداند.
آنالیز جدول SWOT از کجا به وجود آمده است؟
آلبرت هامفری، مبدع تحلیل سوات حوالی دهه‌های 60 یا 70 میلادی بود که یک استاد دانشگاه به اسم آلبرت هامفری در دانشگاه استنفورد آمریکا مسئول یک پروژه تحقیقاتی بود. این استاد برای اینکه برنامه‌های استراتژیک خودشان را ارزیابی کرده و متوجه دلیل شکست آن بشود، یک تکنیک ارائه داد که اسمش تکنیک SOFT بود. دقیقا مثل روش SWOT، در روش SOFT هم حروف اول چهار کلمه کنار هم چیده شده‌اند:
حرف S به جای کلمه Satisfactory (به معنی رضایت‌بخش) برای بخش‌هایی از کار که در حال حاضر رضایت‌بخش هستند.
حرف O به جای کلمه Opportunities (به معنی فرصتها) برای فرصت‌هایی که می‌توان در آینده برای پیشرفت استفاده کرد.
حرف F به جای کلمه Faults (به معنی ایرادها) برای شناسایی ایرادهای موجود در کار است.
و حرف T به جای کلمه Threats (به معنی تهدیدها) برای نشان دادن تهدیدهایی که پیشرفت و موفقیت کار را عقب می‌اندازند.
حالا ممکن است بپرسید که روش سافت (SOFT) چطور به سوات (SWOT) تبدیل شد؟ در سال 1964، سمیناری به اسم “برنامهریزی بلندمدت” در زوریخ (سوئیس) برگزار شد. در این سمینار، یکی از سخنرانان برای اولین بار مدل سوات را معرفی کرد و به حضار هم گفت که این مدل، اقتباسی از مدل SOFT آقای هامفری است.
تحلیل سوات (SWOT Analysis) چیست؟
خب حالا که با کلمه انگلیسی سوات آشنا شدید و فهمیدید که اصلا از کجا آمده، بیایید ببینیم تحلیل SWOT چیست.
آنالیز SWOT یکی از تکنیک‌های موثری میباشد که کمک کند عوامل درونی و عوامل بیرونی دخیل در یک موضوع را کنار هم بسنجیم و از ارتباط بین آن ها به نفع خودمان استفاده کنیم.
ماتریس SWOT را نباید با تحلیل SWOT اشتباه بگیریم. این ماتریس، صرفاً شیوه‌ای برای نمایش وضعیت موجود یک بیزینس است. اما هدف اصلی از فهرست کردن نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید، بررسی گزینه‌های استراتژیک پیش روی یک کسب و کار میباشد. وگرنه فهرست کردن نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید، به خودی خود نمی‌تواند معجزه کند و تأثیری ندارد.
به همین علت، گام بعد از تعیین مولفه‌های S و W و O و T در روش SWOT این است که رابطه‌ی آنها با هم و تأثیر آنها بر یکدیگر را در نظر بگیریم
در دنیای امروزی،اگر دیجیتال مارکتینگ بلد نباشید، دوام نمی‌آورید. الان زمان آن است که کار با ابزارهای بازاریابی دیجیتال را یبیاموزید تا بتوانید مخاطب را از نقطه شروع تا خرید محصول، همراهی کنید.
تحلیل سوات: یک استراتژی
همه ما میدانیم که برای انجام هر کاری، نیاز به یک استراتژی میباشد. چه در زمینه مسائل شخصی و چه در حوزه کسب و کار و بیزینس. اما چیزی که بسیاری از مردم نمیدانند این است که اصلا استراتژی خودش چه بخش‌هایی دارد و اصلا چگونه می‌توانیم از تحلیل سوات به عنوان یک استراتژی استفاده کرد.
استراتژی را خیلی ساده بخواهیم برایتان بگوییم، هر استراتژی دو دسته بزرگی از عوامل را شامل میشود: عوامل درونی و عوامل بیرونی. حالا اگر کمی دقت کرده باشید، متوجه میشوید که نقاط قوت و نقاط ضعفی که آنالیز SWOT به شما نشان می‌دهد، معمولا عوامل درونی هستند درحالی که فرصت ها و تهدیدها عموما به عنوان عوامل خارجی شناخته میشوند.
همانطور که قبلا بیان کردیم یکی از بزرگ‌ترین مزایای آنالیز جدول SWOT این است که نه تنها در زمینه کسب و کار، بلکه در زمینه تصمیمگیریهای شخصی نیز میتواند کمکی بزرگی به شما بکند. دیگر وقت آن است که کمی در مورد هر کدام از این موارد صحبتی بکنیم تا حق مطلب کامل ادا شود.
S: نقاط قوت شما چیست؟
برای پیدا شدن جواب این سوال، چند سوال کلیدی از خودتان بپرسید. کسب و کار ما چه مزیت‌هایی برای مشتریان دارد؟ ما چه کاری را بهتر از بقیه انجام می‌دهیم؟ نظر مردم درباره‌ی ویژگی و خصوصیت های مثبت ما چیست؟ چه فاکتورهایی باعث افزایش فروش ما شده؟ امتیاز ما نسبت به بقیه رقبا چیست؟ برتری‌های متمایز کسب و کار چیست؟
آیا قیمت‌گذاری رقابتی به درستی اعمال میشود؟
آیا شرکت موقعیت استراتژیک دارد؟
آیا شرکت به منابع منحصر به فرد یا کم هزینه دسترسی دارد؟
نقاط قوت شرکت چیست؟
توجه داشته باشید زمانی که دارید نقاط قوت خودتان را ارزیابی می‌کنید، باید آن ها را در مقایسه با رقبای خود در نظر بگیرید. برای مثال، اگر همه رقبای شما محصولاتی با کیفیت بالا ارائه می‌دهند، دیگر تولید محصولات با کیفیت بالا نقطه قوت شما نخواهد بود، بلکه یک ضروریت است. بهتر است برای پیدا کردن نقاط قوت خودتان، ببینید که چه عامل یا عواملی شما را از بقیه جدا میکند و برگ برنده شما در عرصه رقابت میشود.
W: نقاط ضعف شما چیست؟
بعد از شناسایی نقاط قوت، نوبت به نقاط ضعف‌تان میشود.
نقاط ضعف یک شرکت میتواند شامل یک نام تجاری ضعیف، محصولات و یا خدماتی با کیفیت پایین، ارائه خدمات نامناسب به مشتری، عدم تخصص در بازاریابی، صرف هزینه‌های بالا، اعتبار پایین، عدم دسترسی یا دسترسی ضعیف به کانال‌های توزیع اصلی باشد. مدیران با شناسایی نقاط ضعف می‌توانند استراتژی‌های مناسب را برای برطرف کردن یا کاهش ضعف‌ها به شکل واقع بینانه‌ای تدوین کنند.
از خودتان سوال کنید: لازم است کدام بخش کارمان را بهتر کنیم؟ چه کاری باعث کاهش فروش‌مان میشود؟ بهتر است بی‌خیال کدام کار بشویم؟ مشتریان نقاط ضعف ما را در چه چیزی می‌بینند؟ و یا کسب‌وکار ما از بیرون به چه صورت است؟ چه مواردی در استراتژی رقابتی کسب و کار باید حذف شده و یا بهبود یابند؟
چه عواملی باعث‌عدم موفقیت کسب و کار در بازار میشود؟
نقاط ضعف شرکت چیست؟
O: فرصت‌های پیش رو را ارزیابی کنید.
به نظر من مفیدترین و لذتبخش ترین قسمت آنالیز SWOT همین پیدا کردن فرصتها و استفاده از آن‌هاست. شاید بپرسید برای پیدا کردن فرصتها به چه چیزی نیاز دارید؟ برای کشف فرصتها به دو مرحله‌ی قبلی نیازمندید و علاوه بر آن، باید چشم و گوشتان را نسبت به وقایع اطرافتان باز کنید و آگاه باشید. فرصت‌هایی که ممکن است برای شما پیش بیایند و استفاده از آنها شما را چندین قدم رو به جلو هدایت کنند. چنین فرصت هایی حتی ممکن است از جنس یک رویداد معمولی باشند.
فرصت‌های کسب و کارها، ناشی از عوامل محیطی مطلوبی است که بر عملکرد شرکت تأثیر می‌گذارند. چنین عواملی می‌توانند شامل مواردی مانند: توسعه فن آوری‌های جدید، نیازهای برآورده نشده مشتری، شناسایی موقعیت‌های بازار، اتحادهای استراتژیک، سرمایه‌گذاری‌های مشترک و تغییر یا لغو برخی از مقررات دولتی در جهت رفع محدودیت‌های تجاری باشد.
سوالاتی که فرصت‌های شرکت را مشخص میکنند عبارتند از:
آیا کسب و کار میتواند از روندهای مطلوب صنعت بهرمند شود؟
آیا کسب و کار میتواند نیازهای برآورده نشده مشتری را تامین کند؟
آیا کسب و کار میتواند از فناوری‌های پیشرفته مرتبط استفاده کند؟
آیا کسب و کار میتواند با استفاده از تغییر سیاست‌های مرتبط دولت سرمایه خود را افزایش دهد؟
T:تهدیدها
تهدیدهای شرکت ناشی از عوامل محیطی نامطلوبی است که می‌توانند مانع از عملکرد مناسب شرکت شوند. چنین عواملی شامل ورود رقبای جدید، تغییر در نیاز و یا الویت‌های مصرف کنندگان، تولید و مصرف محصولات جایگزین، افزایش موانع تجاری، ظهور کانال‌های توزیع جدید توسط رقبا، جنگ قیمت‌ها و مالیات بالا خواهد بود. سوالاتی که تهدیدهای شرکت را مشخص میکنند عبارتند از:
رقبای شرکت در چه جایگاهی هستند؟
آیا تغییرات فناوری، جایگاه کسب و کار را تهدید میکند؟
آیا محصولات جایگزین سایر رقبا بر فروش شرکت تأثیر می‌گذارد؟
کاربرد ماتریس و تحلیل Swot
تحلیل و ماتریس SWOT میتواند برای تصمیمگیریهای مختلف در تحقق اهداف نهایی و مطلوب مورد استفاده قرار گیرد. تجزیه و تحلیل SWOT میتواند در برنامه ریزی قبل از بحران و مدیریت بحران پیشگیرانه نیز کاربرد داشته باشد. در ادامه به برخی از کاربردهای تحلیل و ماتریس swot میپردازیم:
ایجاد استراتژی
از تجزیه و تحلیل SWOT می‌توان برای ایجاد استراتژی‌های سازمانی یا حتی شخصی استفاده کرد. مراحل لازم برای اجرای یک تجزیه و تحلیل استراتژی محور، شامل شناسایی عوامل داخلی و خارجی با استفاده از ماتریس محبوب دو در دو، انتخاب و ارزیابی مهم‌ترین عوامل و همچنین شناسایی روابط موجود بین آنها است.
به عنوان مثال، وجود روابط قوی بین نقاط قوت و فرصتها میتواند نشان دهنده شرایطی خوب در شرکت بوده و استفاده از یک استراتژی تهاجمی را ممکن سازد. از طرف دیگر، تعاملات قوی بین نقاط ضعف و تهدیدات میتواند یک هشدار و توصیه بالقوه برای استفاده از یک استراتژی تجزیه و تحلیل دفاعی باشد.
ویرایش استراتژی جهت اعمال تطابق و تبدیل
یکی از کاربردهای ماتریس SWOT، تطبیق و تبدیل است. شما می‌توانید از طریق تطبیق دادن نقاط قوت با فرصتها، مزایای رقابتی خود را افزایش دهید. کاربرد دیگر Swot، تبدیل نقاط ضعف یا تهدیدها به نقاط قوت و یا فرصت است. اگر تهدیدها یا نقاط ضعف قابل تغییر نیستند، باید تلاش کنید آنها را به حداقل رسانده و یا کنار بگذارید.
بازاریابی
بازاریاب‌ها برای آنالیز رقبا، مشخصات دقیق هر یک از آنها را در بازار شناسایی کرده و با بکارگیری تجزیه و تحلیل SWOT بر نقاط قوت و ضعف رقابتی آنها تمرکز میکنند. مدیران بازاریابی ساختار هزینه، منبع درآمد، مزایا و شایستگی‌ها، موقعیت‌های رقابتی، تمایز محصولات، سیر تحولات صنعت و سایر اطلاعات هر رقیب را بررسی میکنند. آنها غالباً سرمایه‌گذاری برای جمع آوری داده‌های مورد نیاز را امری ضروری می‌دانند. علاوه براین؛ مدیران بازاریابی ممکن است برای کمک به شناسایی و اطلاع از روندهای بازاریابی کسب و کارشان، از تحلیل و ماتریس swot استفاده نمایند.
مزیت‌ها:
اتخاذ استراتژی متناسب با اهداف واقع‌بینانه
بهره‌وری موثر از منابع سازمان با شناخت ضعف‌ها و قوت‌ها
شناخت شرایط موجود و ترسیم چشمانداز آینده
استفاده مطلوب از فرصت‌های احتمالی
اندیشیدن تدابیر و راهکارهای لازم در مقابل تهدیدات پیش رو با استفاده از توانمندی‌های مثبت سازمان
استفاده از فرصتها برای غلبه بر ضعف‌ها
سخن پایانی
آنالیز SWOT یکی از چند روشی است، که در بازاریابی به کار گرفته می شود. این شیوه تحلیل و بررسی به کسب و کارها کمک می کند، تا با شناخت چهار عنصر: نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهدید ها یک شناخت کلی نسبت به شرایط موجود، در درون و بیرون هر سازمان به دست آید. استراتژی های چهارگانه سوات می توانند، برای هر کسب و کاری مورد استفاده قرار گیرند. علم بازاریابی همواره در تلاش بوده تا بهترین مسیرها برای موفقیت ایجاد کند.
به منظور جمع‌بندی باید گفت تحلیل SWOT ابزاری است برای برنامهریزی استراتژیک و تقریبا همواره میتواند نقاط قوت، ضعف، تهدیدات و فرصتها را شناسایی و در نتیجه برای رسیدن به موفقیت و حفظ مزایای رقابتی و تدوین تصمیمات بلند مدت مثمر ثمر باشد.
